Μυθολογία

Η λατρεία των θεών, που ήρθαν στον Ελληνικό χώρο από την Ασία, διαμορφώθηκε κατ' αρχήν στα νησιά. Αργότερα διαδώθηκε και στη στερεά Ελλάδα. Πολλοί από τους μύθους που υπήρχαν αναφέρονταν στη γέννηση και την ανατροφή των θεών στο ευχάριστο και επιβλητικό περιβάλλον των νησιών. Σε όλα σχεδόν τα νησιά, ακόμα και στα μικρότερα, συναντάμε ναούς και βωμούς, καθώς και εορτασμούς και τελετές.

Ο μύθος του Διονύσου

Κατά μια από τις πολλές εκδοχές, η Ικαρία υπήρξε τόπος γέννησης του θεού Διονύσου. Λέγεται ότι ο γεννήθηκε στο όρος Δράκανος:

"Χαίρε μοι Διόνυσος, ον εν Δρακάνω νιφόεντι
Ζευς ύπατος μεγάλαν επιγουνίδα θηκάτο λύσας".

Άρτεμις Ταυροπόλος

Εκτώς όμως από τόπος γέννησης του Διονύσου, η Ικαρία φαίνεται (κατά τη μυθολογία) να ήταν αγαπημένος τόπος διαμονής της θεάς Άρτεμις. Ο Καλλίμαχος, ο Κυρηναίος ποιητής, αποθανάτησε με τους παρακάτω στίχους αυτή την θεϊκή εύνοια:

"... Τις δε νυ τοι νήσων, ποιον δ' όρος εύαδε πλείστον;
τις δε λιμήν; ποίη δε πόλις, τίνα δ' έξοχα νυμφέων
φίλαο και ποίας ηρωΐδας έσχες εταίρας;
είπε θεά, συ μεν άμμιν, εγώ δ' ετέροισιν αείσω
νήσων μεν Δολίχη, πολίων δε τοι εύαδε Πέργη...".

Η παράδοση λέει ότι η θεά έβγαινε συνοδευόμενη από τις Νύμφες, για κυνήγι στην Ικαρία.
Φυσική ήταν βέβαια η ύπαρξη ναού προς τιμήν της, στο Να.

Νύμφες

Πέρα από την παρουσία τους μαζί με την θεά Άρτεμη, οι Νύμφες παρουσιάζονται σε πολλούς μύθους του νησιού. Για παράδειγμα ο Αϊ Γιώργης σύμφωνα με τον μύθο ήταν η κατοικία της Ιπας.
Επίσης πολλά από τα τοπωνύμια του νησιού προέρχονται από τις Νύμφες. Για παράδειγμα το χωριό Αρέθουσα από την Νύμφη Αρέθουσα, η Δάφνη από τη Νύμφη Δάφνη. Επίσης υπάρχει και ο Όρμος Νύμφη.
Στο Να λέγεται ότι κατοικούσαν οι Ναϊάδες, νύμφες που συνόδευαν τον Διόνυσο.

Ίκαρος και Δαίδαλος

Ο πιο γνωστός και πιο στενά συνδεμένος με το νησί μύθος, δεν είναι άλλος από τον μύθο του Ικάρου. Ο Ίκαρος, γιος του Δαίδαλου, που με τον πατέρα του δραπέτευσαν από τον λαβύρινθο του Μινώος χρησιμοποιόντας φτερά από πούπουλα και κερί. Όμως ο Ίκαρος πέταξε πολύ κοντά στον ήλιο, με αποτέλεσμα να λιώσει το κερί και να πέσει στο Ικάριο Πέλαγος.

Ασκληπιός

Η αρχαία πόλη των Θερμών κάποια στιγμή άλλαξε όνομα και από "Θερμαί" έγινε "Ασκληπιείς". Αυτή η καινούργια ονομασία, που έξυπνα έσπευσαν να πάρουν οι κάτοικοι των αρχαίων Θερμών αφού είχαν τις καλύτερες πηγές, βάζοντας ταυτόχρονα την πόλη τους κάτω από την προστασία του σχετικά καινούργιου θεού της ιατρικής, Ασκληπιού, τους έδωσε πανελλήνιο χαρακτήρα και αναγνώριση σαν "θεραπευτών".

Απόλλων

Ο Απόλλωνας σχετίζεται με πολλούς μύθους του νησιού. Ένας από αυτούς αναφέρει ότι γεννήθηκε στο Ιερό Σπήλαιο. Σχετίζεται με τον μύθο του Ασκληπιού, αλλά και με τον μύθο της Δάφνης. Θεωρείται θεός θεραπευτής, για αυτό και έχει δοθεί το όνομά του στην Πηγή Απόλλωνα.

Ποσειδών και Περσεφόνη

Ξεχωριστή θέση στη λατρεία των Ικάριων κατείχαν ο Ποσειδών και η Περσεφόνη, που τους συναντάμε σε παραστάσεις νομισμάτων του νησιού.