Τοποθέτηση τοπικής αυτοδιοικησης για διαχείριση απορριμμάτων

Νέα » Πολιτικά - 02/07/2008

Παραθέτουμε την τοποθέτηση της τοπικής αυτοδιοίκησης της Ικαρίας σχετικά με την διαχειρηση των απορριμμάτων, από την εσπερίδα παροικιακών φορέων Ικαρίας που έγινε στην Αθήνα, στις 2/7/2008.

ΘΕΜΑ: Διαχείριση απορριμμάτων στην  Ικαρία (Δημιουργία Ο.Σ.Δ.Α)

Συμπατριώτες – συμπατριώτισσες,

Αρχικός να μεταφέρω τους χαιρετισμούς των Δημάρχων των 3 Δήμων της Ικαρίας (και της Τ.Α συνολικότερα)  στις εργασίες της σημερινής εσπερίδας, στην οποία κληθήκαμε να καταθέσουμε τη δική μας εμπειρία στη διαδικασία προώθησης σύγχρονων τροπών διαχείρισης απορριμμάτων.

Συμπατριώτισσες – συμπατριώτες,

Είναι κοινώς παραδεκτό ότι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών είναι η διαχείριση των απορριμμάτων.  Επίσης μια από τις προβληματικότερες υπηρεσίες της Τ.Α είναι η υπηρεσία καθαριότητας.

Σε ότι μας αφορά έχοντας υπ’όψιν τη σοβαρότητα του προβλήματος, αρκετά έγκαιρα (22/08/2003) παρακολουθώντας τις εξελίξεις, καταθέσαμε πλαίσιο αιτημάτων σχετικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων διεκδικώντας ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης, δυστυχώς στη διεκδίκηση του αιτήματος μας δεν βρήκαμε καμία συμπαράσταση καθώς και καμία ανταπόκριση, από κανένα φορέα είτε τοπικό είτε υπηρεσιακό είτε αυτοδιοικητικο.

Σε ότι αφορά τη πρόταση που απευθύνει η Τ.Α πρώτου βαθμού θα αναφερθούμε  στη συνεχεία., να αναφέρουμε πρώτα ενδεικτικά κάποια πράγματα για τη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα μας.  Στην Ελλάδα μετά από μια 20ετια πλήρους απραξίας έχουν δημιουργηθεί τραγικά αδιέξοδα, όλα αυτά τη στιγμή που έχει διαμορφωθεί στον επιστημονικό – τεχνικό χώρο της χώρας μας(π.χ προτάσεις Τ.Ε.Ε )μια ενιαία αντίληψη για το βέλτιστο συνδυασμό των μεθόδων διαχείρισης που περιλαμβάνει:

   1. Μείωση της ποσότητας και βλαπτικότητας των παραγόμενων απορριμμάτων, ορθολογική συλλογή και μεταφορά με μηχανική αποκομιδή και σταθμούς μεταφόρτωσης.
   2. Ανάκτηση χρήσιμων υλικών με διαλογή στην πηγή.
   3. Μηχανική ανακύκλωση με ανάκτηση καυσίμου και εδαφοβελτιωτικού υλικού.
   4. Ασφαλή τελική διάθεση.
   5. Υγειονομική ταφή των υπολειμμάτων σε σύγχρονους και ασφαλείς περιβαλλοντικά και υγειονομικά χώρους.
   6. Κατάργηση και αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών.
   7. Παράλληλα ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Παρ’όλα αυτά η μέχρι σήμερα αντιμετώπιση από τις εφαρμοζόμενες πολιτικές αναδεικνύει μια σοβαρή ανακολουθία λόγων και έργων, διαμορφώνοντας, παράλληλα με τις κατάλληλες ρυθμίσεις, ένα ακόμα πεδίο κερδοσκοπίας για διάφορους επιτήδειους εις βάρος του ελληνικού λαού.

Μερικά παραδείγματα μόνο είναι ενδεικτικά της κατάστασης.

Α. Έντεκα χρόνια μετά την ΚΥΑ για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί ο εθνικός σχεδιασμός.  Πόσο μάλλον οι χωροθετήσεις και οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις επεξεργασίας τους.  Την ίδια στιγμή τα απόβλητα αυτά συσσωρεύονται σε ακατάλληλους χώρους.

Β. Το μεγαλύτερο μέρος των μολυσματικών αποβλήτων της χώρας παρεισφρέει στα οικιακά απορρίμματα παράνομα, ακόμα και στην Αττική που διαθέτει σύγχρονη εγκατάσταση θερμικής καταστροφής.  Η ενδονοσοκομειακή διαχείριση παραμένει κενό γράμμα μιας ΚΥΑ του 2003.

Γ. Οι ΧΑΔΑ συνεχίζουν το καταστροφικό έργο τους.  Οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της βραδυφλεγούς βόμβας, προσπαθούν να δρομολογήσουν τον περιορισμό τους και την αποκατάσταση τους. Αναφέρονται από το ΥΠΕΧΩΔΕ (το 2005)1453 καιγόμενοι ΧΑΔΑ, περίπου, χωρίς να προσμετρούνται σε αυτούς οι ΧΑΔΑ που έχουν εγκαταλειφθεί, περίπου 1173 σε όλη τη χώρα. Την ίδια στιγμή το Ευρωπαϊκό δικαστήριο αποφάσισε μετά τον «Κουροπητό» επιβολή προστίμου και για τους «Πέρα Γαληνούς» για το «Επιτάλιο» έπεται συνεχεία..

Δ. Η ανακύκλωση των απόβλητων από τις συσκευασίες συνεχίζει να καρκινοβατεί, Επτά χρόνια μετά την παράδοση (αυτής της καθοριστικής για την διαχείριση των απορριμμάτων εργασίας) από την κυβέρνηση στο ιδιωτικό κεφάλαιο, παρόλο που 30 εκατομμύρια ευρώ κατευθύνονται κάθε χρόνο στη διαχειρίστρια εταιρία (Ε.Ε.Α.Α-ΑΕ) προερχόμενα από τις συμβεβλημένες με την εταιρία επιχειρήσεις, οι οποίες βέβαια μετακυλύουν τα συγκεκριμένα ποσά που καταθέτουν στις τσέπες του Ελληνικού λαού.

Ε.  Το χειρότερο όλων: η υλοποίηση του περιφερειακού σχεδιασμού σε όλη τη χώρα, για κατασκευή σύγχρονων ΧΥΤΑ και άλλων μονάδων επεξεργασίας παραμένει ακόμα σε τέλμα επιδεινώνοντας κάθε μέρα όλο και περισσότερο το ήδη οξυμμένο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Όλα αυτά δημιουργούν μια κατάσταση με σοβαρές δυσλειτουργίες φορέων και δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του Ελληνικού λαού.

Δυστυχώς όλα τα προηγούμενα δεν οφείλονται σε συγκυριακή ανικανότητα των αρμοδίων αλλά στην πολιτική βούληση της διόγκωσης του προβλήματος ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για την εφαρμογή των «σωτήριων» παρεμβάσεων του ιδιωτικού κεφαλαίου και σε αυτό τον τομέα.  Παρεμβάσεις βέβαια που δεν θα ακολουθήσουν ούτε κοινωνικά ούτε περιβαλλοντικά κριτήρια αφού θα εξυπηρετούν το στόχο του μέγιστου κέρδους. Συμπατριώτισσες – συμπατριώτες,

Έχοντας υπ’όψιν όλα αυτά συμμετέχουμε και στην σημερινή συζήτηση  

- συζήτηση που πιστεύουμε πως πρέπει να επαναληφθεί και στην Ικαρία τους χειμερινούς μήνες- ,ώστε να δούμε κατά πόσο είναι δυνατή η συνεργασία με τους παροικιακους και τους  τοπικούς φορείς στη διεκδίκηση του πλαισίου για τη δημιουργία Ο.Σ.Δ.Α, Επίσης συμμετέχουμε στην σημερινή συζήτηση    συνεχίζοντας την προσπάθεια για την αποσαφήνιση της θέσεως των εμπλεκομένων φορέων και των πολιτικών προσώπων ( Να τονίσουμε ότι εκτός της Τ.Α Ικαρίας ,ο μόνος πολιτικός φορέας που έχει τοποθετηθεί επανειλημμένος είναι η Κ.Ο του Κ.Κ.Ε ,και στην Ικαρία και στο κοινοβούλιο) αυτό νομίζουμε είναι κάτι που λείπει από την σημερινή  συζήτηση, είναι όμως απαραίτητο κάποια στιγμή επιτελούς να γίνει με επίσημο τρόπο και όχι παρασκηνιακά και με διαφορετική προσέγγιση που να ικανοποιεί τον κάθε ένα διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την εκλογική πελατεία όσων δεν τοποθετούνται.

Εκτιμούμε πως μόνο έτσι θα δρομολογηθούν οριστικές λύσεις για όλα τα ζητήματα της διαχείρισης των απορριμμάτων με την μέγιστη δυνατή συναίνεση. Τέλος συμμετέχουμε στην σημερινή συζήτηση για να ενημερώσουμε σχετικά με της δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Τ.Α  στην προσπάθεια της να δημιουργηθούν και να λειτουργήσουν στην Ικαρία σύγχρονες υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων. Προσπάθεια που όχι μόνο δεν ενισχύεται αλλά συχνά γίνετε και αντικείμενο ¨αντιπολίτευσης¨ από μετρικούς. Καθώς και για να δώσουμε μια ακόμα απάντηση σε απόψεις και δημοσιεύματα του χαρακτήρα ¨Ποιος από την Ικαριακή Αυτοδιοίκηση μπορεί να ισχυριστεί ότι ενδιαφέρεται πραγματικά να λυθεί το πρόβλημα των σκουπιδιών της Επαρχίας; ¨

Αγαπητοί συμπατριώτες,

Στη γενική αυτή κατάσταση που επικρατεί στη χώρα δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, και βέβαια η επαρχία μας.  Από μια αναζήτηση στοιχείων που έγινε, προέκυψε ότι σε κανένα Νομό και κανένα Δήμο δεν υπάρχει σε εξέλιξη πρόγραμμα ανακύκλωσης, ούτε επίσης ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων (Ο.Σ.Δ.Α).εχει εγκατασταθεί σε κανένα Νομό. Όλα αυτά εκτός από τις ευθύνες των κυβερνήσεων (διαχρονικά) που αναδείχτηκαν προηγουμένως, αναδεικνύουν και τις ευθύνες όλων μας είτε είμαστε αιρετοί είτε είμαστε πολίτες.  Βέβαια οι ευθύνες μας είναι υποδεέστερες λόγω αντικειμενικών δυσκολιών (ελλιπείς πόροι για την ΤΑ – έλλειψη οικολογικής συνείδησης και προγραμμάτων ανακύκλωσης για τους πολίτες) αλλά στην υπόθεση της διαχείρισης των απορριμμάτων άμοιροι ευθυνών δεν υπάρχουν.

Το σημαντικότερο στοιχείο αγαπητοί συμπατριώτες που πρέπει να έχουμε υπόψη για να δημιουργήσουμε και να λειτουργήσουμε ένα Ο.Σ.Δ.Α, είναι αυτό του κόστους όλου του συστήματος. Αυτό καθορίζει τόσο την σημερινή κατάσταση όσο και την μελλοντική πορεία της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Πιστεύουμε ότι αφού το Ελληνικό κράτος δια μέσου των κυβερνήσεων του έχει καθορίσει εν πολλοίς όλη την μέχρι σήμερα κατάσταση, πρέπει να συμβάλλει αποφασιστικά στην αλλαγή πρακτικής του τρόπου διαχείρισης, διαμορφώνοντας τόσο το νομοθετικό πλαίσιο όσο και τον τρόπο χρηματοδότησης των ΟΤΑ.

Σε διαφορετική περίπτωση, αν όλη η πρόταση χρηματοδοτηθεί από τα ανταποδοτικά τέλη των ΟΤΑ, τότε αυτό το εγχείρημα θα σημάνει αυτομάτως και την επιβάρυνση του λαού της περιφέρειας μας με ένα επιπλέον σοβαρό οικονομικό βάρος.

Έχοντας σαν δεδομένη την σημερινή πραγματικότητα όπως καθορίζεται από το πολιτικό σύστημα που ζούμε, μια λύση θα ήταν να αναλάμβανε το κράτος τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών και την προμήθεια του απαραίτητου εξοπλισμού, και να αναλάμβαναν τη διαχείριση του Ο.Σ.Δ.Α οι ΟΤΑ με τις συνεργασίες που εκείνοι θα επιλέξουν.

Σε αυτό το σημείο να αναφερθούμε και σε ένα ακόμα κομβικό σημείο της υπόθεσης, αυτό δεν είναι άλλο από την ανακύκλωση των υλικών τέλους ζωής (απορριμμάτων).  Στη χώρα μας βάση της νομοθεσίας έχει δημιουργηθεί ¨Εθνικός οργανισμός εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών και άλλων προϊόντων¨ (Ε.Ο.Ε.Δ.Σ.Α.Π- Ν 2939/01 ΦΕΚ 179-06/08/2001).

Δυστυχώς ο εν λόγω οργανισμός μέχρι σήμερα δεν έχει συσταθεί με ευθύνη των κυβερνήσεων, αντί αυτού λειτουργεί στο ΥΠΕΧΩΔΕ το γραφείο εναλλακτικής Διαχείρισης στερεών αποβλήτων και άλλων προϊόντων (ΓΕΔΣΑΠ) .Υπηρεσία που αντί να αναλάβει την εκπόνηση του σχεδιασμού που απαιτείται για τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων που θα πήγαιναν για τελική διάθεση σε εθνικό επίπεδο, περιορίζεται ( με ευθύνη της κυβέρνησης βέβαια ) στο να πιστοποιεί συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων τα οποία βέβαια κατευθύνουν τη δραστηριότητα τους όπου υπάρχει προσδοκώμενο κέρδος, τη στιγμή βέβαια που τα εν λόγω συστήματα εισπράττουν βάση του νόμου σοβαρότατα ποσά από τις εταιρίες παραγωγής πάσης φύσεως προϊόντων.

Ο γενικότερος σχεδιασμός στη χώρα βρίσκεται σε τέτοιο επίπεδο όπου ούτε το 25% των υλικών δεν βαίνει προς ανακύκλωση, γεγονός που βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία λόγων και έργων τόσο του σχεδιασμού των συστημάτων όσο και των όσων προβλέπουν οι δεσμεύσεις της χώρας.

Από τα παραπάνω γίνεται πιστεύω σαφές ότι από τη στιγμή που η διαχείριση των απορριμμάτων και η ανακύκλωση υπόκειται στους νόμους της κερδοφορίας τότε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα τουλάχιστον στην επαρχία μας δεν θα είναι ικανοποιητικά. 

Χρήσιμο θα ήταν σε αυτό το σημείο να αναφερθούμε στις μέχρι σήμερα ενέργειες της Τ.Α.

         1. Έχουμε διατυπώσει το συγκεκριμένο πλαίσιο αιτημάτων από το 2003 το οποίο εξακολουθούμε να διεκδικούμε.
         2. Με αυτό το πλαίσιο απευθυνθήκαμε στους Περιβαλλοντικούς Συλλόγους της Επαρχίας μας (Ημερίδα συλλόγων Απρίλιος 2005) ζητώντας τους από κοινού διεκδίκηση του πλαισίου.
         3. Με αυτό το πλαίσιο απευθύναμε πρόταση συντονισμού όλων των ΟΤΑ της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου (Γ.Σ ΤΕΔΚ Βορείου Αιγαίου Ιούνιος 2005).
         4. Δεδομένου ότι κανείς δεν ανταποκρίθηκε στην έκκληση τον Απρίλιο του 2006 οι τρεις Δήμοι της Ικαρίας απευθυνθήκαμε από κοινού σε εκείνα τα πιστοποιημένα συστήματα που ασχολούνται με τον κύριο όγκο των απορριμμάτων της Ικαρίας.

Από αυτά το σύστημα που ασχολείται με τα οχήματα τέλους ζωής ¨Ε.Δ.Ο.Ε¨ δεν απάντησε ποτέ, το σύστημα που ασχολείται με τα υλικά συσκευασίας ¨Ε.Ε.Α.Α¨ απάντησε ότι δεν είναι δυνατή η επέκταση των δραστηριοτήτων τους στην Επαρχία μας,

Τέλος το σύστημα που ασχολείται με τις ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές ¨Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε¨ ήταν το μόνο που απάντησε θετικά και προχωράει η οργάνωση της συνεργασίας μας, καθυστερεί ωστόσο στην τοποθέτηση των σχετικών κοντεινερ και των ειδικών κάδων .

        5) Τον Νοέμβριο του 2006 σε δυο συνέλευσης που διοργάνωσε η Τ.Α  ζητήθηκε η στήριξη των τοπικών συλλόγων για από κοινού διεκδίκηση. Καθώς  και ανάληψη των ευθηνών που αναλογούν από τους  συναρμοδίους φορείς

        6)  το χειμώνα του 2007 απευθυνόμαστε δυο φορές στα συναρμόδια υπουργεία ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α και Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε, και τους καλούμε να επανεξετάσουν τόσο την πρακτική όλων των αδειοδοτημένων συστημάτων, καθώς και το νομικό πλαίσιο έτσι ώστε όλα τα συστήματα να υποχρεώνονται στη πράξη να δημιουργούν τις απαιτούμενες υποδομές που θα συμβάλλουν στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων. Καθώς και την έκτακτη επιχορήγηση μας ,δεν απαντηθηκαν ποτέ.

        7) τον  Ιούνιο του 2007 Λόγω του κατεπείγοντος του θέματος, καλέσαμε  τον Γ.Γ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ να βάλει λόγω αρμοδιότητας (όπως προκύπτει από το Νομοθετικό Πλαίσιο) ένα οριστικό τέλος στην υπόθεση της χωροθέτησης στη διαχειριστική ενότητα της Ικαρίας

     8) τον Ιούλιο του 2007 αποσπάμε από το πρόγραμμα  ΘΗΣΕΑΣ  κατά εξαίρεση  χρηματοδότηση, για την αγορά εξοπλισμού απαραιτήτου για να δημιουργήσουμε ένα στοιχειώδες δίκτυο συγκομιδής ανακυκλώσιμων υλικών και προώθηση τους σε κεντρική μονάδα.

       9) τον Σεπτέμβριο του 2007 απευθυνόμαστε  εκ νέου στα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων ,για συνδρομή στη δημιουργία δικτύου ανακύκλωσης.

    10) Από Τον Ιούλιο μέχρι τον Νοέμβριο του  2007 καλέσαμε λαϊκές συνελεύσεις, στης οποίες αποφασίσαμε από κοινού με τους φορείς και τους δημότες μας την διεκδίκηση της χρηματοδότησης των απαιτούμενων υποδομών στην Ικαρία . Επίσης τα κείμενα στάλθηκαν σε όλους τους τοπικούς φορείς και της κομματικές οργάνωσης, για να διατυπώσουν άποψη και θέση πάνω στο ζήτημα, δυστυχώς η ανταπόκριση ήταν απογοητευτική δεν τοποθετήθηκε κανένας τοπικός φορέας και από της  κομματικές οργάνωσης τοποθετήθηκε μονό  η Κ.Ο του ΚΚΕ

   11) Από Τον Ιούλιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 2007 τα Δημοτικά Συμβούλια καθορίζουν με αποφάσεις τους  της θέσεις  των Δήμων για την διαχείριση των απορριμμάτων.

   12) Σε  νεότερη Λαϊκή συνέλευση (στον Άγιο Κηρυκο) τον Φεβρουάριο του 2008 καθορίζεται ο τρόπος ανάδειξης και αντιμετώπισης των δεδομένων που θα διαμορφωθούν σύντομα , μετά των κορεσμό των τριών ΧΑΔΑ .

- Σχετικά με την μεταφορά των ΧΑΔΑ μετά τον κορεσμό τους διευκρινίζουμε ότι αυτό είναι προγραμματισμένο με βάση τον Εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων (ΕΣΔΑ) καθώς και τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) να γίνει με την λειτουργία του ΧΥΤΥ Ικαρίας. Ειδικότερα για τον Άγιο κηρυκο αποδεχόμενοι την επιβάρυνση της περιοχής από την  παρατεταμενη λειτουργία του ΧΑΔΑ , διεκδικούμε  την κατά εξαίρεση έγκριση της μετακίνησης του ΧΑΔΑ από της συναρμόδιες υπηρεσίες(ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α – ΥΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε – Περιφέρεια – Νομαρχία) δεδομένου ότι η αρμοδιότητα  αυτή δεν είναι μόνο  του δήμου.

Ζητώντας  παράλληλα να μας γνωστοποιήσουν το χώρο απόθεσης των απορριμμάτων μετά το κορεσμό τoυ τοπικού ΧΑΔΑ.

- Επικυρώνοντας για μια ακόμα φορά όσα αναφέρονται στη αποφάσεις των Δ.Σ του 2007 καλούμε όλους τους φορείς να τοποθετηθούν με αποφάσεις των συμβουλίων ή των γενικών τους συνελεύσεων, πάνω στην πρόταση της Τ.Α έτσι ώστε το πλαίσιο διεκδικήσεων  που αναφέρετε παρακάτω  να είναι (όσο το δυνατόν) αποτέλεσμα κοινής αποδοχής . 

- Σχετικά με την προσπάθεια περιορισμού της επιβάρυνσης των τοπικών ΧΑΔΑ – κάνουμε  γνωστό ότι έχουν δρομολογηθεί από τους  Δήμους   Αγίου Κηρυκου – Ευδηλου - Ραχών και τον Σύνδεσμο ΟΤΑ επαρχίας Ικαρίας, διαδικασίες για την δημιουργία  στοιχειώδους δικτύου ανακύκλωσης  που  υλοποιούνται (δημοπρασία αγοράς εξοπλισμού - Όχημα μεταφοράς/συμπίεσης 10 τόνων- Τρεις δεματοποιητές ένας ανά δήμο -  κάδοι ανακύκλωσης – κατασκευή στεγάστρων – ενημέρωση των δημοτών) την ίδια στιγμή δεσμεύονται πόροι στους προϋπολογισμούς των Δήμων που αντιστοιχούν σε σοβαρό ποσοστό τους (π.χ το 15% της Σ.Α.Τ.Α του 2008, και 4% του τεχνικού προγράμματος του 2008 στο Δήμο Αγίου Κηρύκου)  για δράσεις και έργα που αφορούν τη διαχείριση των απορριμμάτων. Τέλος βρισκόμαστε στο στάδιο αδειοδοτήσεων για τη συλλογή και αποθήκευση μη επικίνδυνων Α.Σ.Α.

Σε ό,τι αφορά την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίες προωθούνται και οι εξής ενέργειες (Πρόταση στους επαγγελματίες για αντικατάσταση πλαστικών τσαντών- Πρόγραμμα ενημέρωσης των σχολείων.)

13) Συμμετέχουμε  ως εισηγητές στην ημερίδα του ΤΕΕ   (25/6/2008)                                        ¨Η κοινωνία της   ανακύκλωσης, παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα¨.              Στην οποία  αναδεικνύουμε τα προβλήματα στην δημιουργία δομών ανακύκλωσης στην Ικαρία και διατυπώνουμε για μια ακόμα φορά της προτάσεις μας για την ανακύκλωση (παράρτημα 1) . Από αυτή την ημερίδα που έγινε παρουσία τόσο προϊστάμενου του ΓΕΔΣΑΠ κ Α. Σκορδίλη , όσο και όλων των Σ.Ε.Δ.Α, τα νεότερα δεδομένα είναι  τα ακόλουθα.

Α) Το σύστημα που ασχολείται με τα υλικά συσκευασίας ¨Ε.Ε.Α.Α¨ δέχεται την πρόταση της Τ.Α Ικαρίας  να διαφοροποιήσει τους όρους συνεργασίας που προτείνε μέχρι σήμερα έτσι ώστε η δραστηριότητα του στην Ικαρία να μην εκτινάξει το λειτουργικό κόστος των υπηρεσιών καθαριότητας των Δήμων.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται βέβαια παρέμβαση του ΓΕΔΣΑΠ σε αυτή την κατεύθυνση, πρόταση που και ο προϊστάμενος του γραφείου αποδέχθηκε, χρειάζεται ωστόσο μια τριμερής συνάντηση για να οριστικοποιηθεί ο τελικός τρόπος συνεργασίας.

Β) Από το σύστημα που ασχολείται με τα οχήματα τέλους ζωής ¨Ε.Δ.Ο.Ε¨ έγινε γνωστό  ότι σχεδιάζεται για το 2009 δημιουργία υποδομής στο Νομό Σάμου.

Τέλος σε σύσκεψη στο Υπουργείο εσωτερικών (25/6/08) σχετικά με την πορεία υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ βορείου Αιγαίου έγιναν γνωστά τα ακόλουθα

Α) Οι απαραίτητες μελέτες για την κατασκευή του ΧΥΤΥ ΙΚΑΡΊΑΣ. βρίσκονται στο στάδιο της δημοπράτησης  από την Ν.Α ΣΑΜΟΥ, (14/7/08 κλείνουν οι προσφορές των αναδόχων).

Β) Στο πρώτο στάδιο λειτουργίας του ΦΟΔΣΑ ΙΚΑΡΙΑΣ  θα δοθεί από το Υπουργείο εσωτερικών  οικονομική ενίσχυση.

Γ) Στην σύσκεψη  επισημάνθηκε από την Τ.Α της Ικαρίας η αναγκαιότητα αρτιότητας των μελετών ,σε ότι αφορά την πρόβλεψη όλων των απαιτούμενων υποδομών με βάση τον ΠΕΣΔΑ  ( υποδομές ανακύκλωσης –υποδομές κομποστοποιησης ) έτσι ώστε και η λειτουργικότητα  του έργου να είναι εξασφαλισμένη , και η κοινωνική του αποδοχή μεγαλύτερη.

Όπως είπα και νωρίτερα, στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων άμοιροι ευθυνών δεν υπάρχουν, ωστόσο με δεδομένη την οικονομική καχεξία των ΟΤΑ (3,42% του προϋπολογισμού καθώς και οφειλές από το κράτος ύψους 9 δις ευρώ) καθώς και την γενικότερη οικονομική κατάσταση της επαρχίας, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι από μόνοι τους οι ΟΤΑ δεν θα μπορέσουν ποτέ να παρέμβουν καθοριστικά για την αναστροφή της κατάστασης.

Οπότε κλείνοντας την παρέμβαση μου, προτείνω για μια ακόμα φορά το πλαίσιο διεκδικήσεων της ΤΑ Ικαρίας το οποίο από κοινού πιστεύουμε πως όλοι θα πρέπει να προβάλλουμε το επόμενο διάστημα, ΟΤΑ, πολίτες, φορείς. 

         1. Ολοκλήρωση της διαδικασίας χωροθέτησης και κατασκευης του ΧΥΤΥ Ικαρίας η οποία εκκρεμεί, με βάση τεκμηριωμένες επιστημονικό – τεχνικά μελέτες, χωρίς πολιτικές σκοπιμότητες, με όρους διαφάνειας και συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων
         2. Να προχωρήσει κατόπιν η αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών ( Πίνακας 1).
         3. Να διασφαλιστούν με ευθύνη και δαπάνες του κράτους οι πόροι που απαιτούνται για την εκτέλεση των έργων που προβλέπονται για ένα Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Απορριμμάτων(Ο.Σ.Δ.Α)
         4. Ένα Ο.Σ.Δ.Α πρέπει να περιλαμβάνει:

                   Α) Διαλογή στην πηγή.

                   Β) Σταθμό μεταφόρτωσης.

                   Γ) Μονάδα διαλογής ανακυκλώσιμων.

            Δ) Σχεδιασμός για προώθηση των ανακυκλώσιμων υλικών  σε κεντρική μονάδα ανακυκλώσιμων υλικών  (Περιφέρεια η κέντρο).

                   Ε) ΧΥΤΥ,

                   ΣΤ) Μονάδα επεξεργασίας βιολογικών υπολειμμάτων.

         5. Η δραστηριότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων συμπεριλαμβανομένης και της ανακύκλωσης να ασκείται από τους ΟΤΑ και τις συνεργασίες τους, διασφαλίζοντας το δημόσιο συμφέρον από το ιδιωτικό κεφαλαίο.
         6. Απορρίπτουμε την καύση των απορριμμάτων λόγω των βασικών μειονεκτημάτων που έχει η συγκεκριμένη μορφή διαχείρισης (Πίνακας 2).
         7. Να προωθήσουμε προγράμματα διαμόρφωσης περιβαλλοντικής συνείδησης σε όλους και ιδιαίτερα στη νέα γενιά.
         8. Επανερχόμαστε στην πρόταση για εφαρμογή προγραμμάτων ανακύκλωσης στην Επαρχία Ικαρίας και την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.

Επιμένουμε οτι η μόνη διέξοδος που βρίσκουμε εμείς είναι η από κοινού πίεση και διεκδίκηση για τη δημιουργία ενός Ο.Σ.Δ.Α στην Ικαρία.
 
 
 
 
 
 
 
 

                                           ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ

¨Η κοινωνία της ανακύκλωσης,παρόν και προοπτικές στην Ελλάδα¨.

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ  ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΑΡΔΑ

ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ

                   ¨Προβλήματα στην εφαρμογή της ανακύκλωσης,

                                   η περίπτωση της Ικαρίας¨.

                                               ( περίληψη )

Σήμερα η ανακύκλωση συνιστά απόδειξη της εύρυθμης περιβαλλοντικής πολιτικής μιας χώρας – ενός Δήμου, στο τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Στη χώρα μας η διαδικασία αυτή βρίσκεται δυστυχώς – σε σύγκριση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες- σε χαμηλό επίπεδο εφαρμογής σχετικών προγραμμάτων και δράσεων.

Αυτό οφείλεται πρώτα και κύρια στο κεντρικό σχεδιασμό της χώρας μας όπου για πρώτη φορά θεσπίζεται σχετικό νομοθετικό πλαίσιο το 2001( Ν 2939/01 ΦΕΚ 179-06/08/2001).  Δυστυχώς ο συγκεκριμένος νόμος αντί να προχωρήσει στη δημιουργία ενός εθνικού οργανισμού που θα έχει τη ευθύνη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων και δράσεων ανακύκλωσης σε ολόκληρη τη χώρα και σε όλες τις κατηγορίες των υλικών ουσιαστικά το μόνο που έκανε ήταν να καθορίσει τους κανόνες για την εκχώρηση αυτής της καθοριστικής για τη διαχείριση των απορριμμάτων υπόθεσης σε εταιρικά σχήματα που λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, συνδέοντας με αυτόν το τρόπο την επέκταση της ανακύκλωσης με το προσδοκώμενο κέρδος των εταιρικών σχημάτων.

Κυρίες και κύριοι,

Αυτή η πρακτική είναι ο κύριος λόγος που δεν προχωράει ο σχεδιασμός προγραμμάτων και δράσεων σε όλη τη χώρα.  Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής είναι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τ.Α της Ικαρίας στη προσπάθεια της να δημιουργήσει υποδομές και δίκτυο συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών στους 3 Δήμους του νησιού.

Η προσπάθεια της ΤΑ ξεκινάει το 2005 και συστηματικότερα το 2006 όταν από κοινού και οι 3 Δήμοι απευθύνουν πρόταση συνεργασίας σε εκείνα τα Σ.Ε.Δ.Α που διαχειρίζονται τις δραστηριότητες ανακύκλωσης των υλικών που αποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Ικαρία.  Ε.Ε.Α.Α (Υλικά Συσκευασίας) – Ανακύκλωση Συσκευών (Ηλεκτρικά – Ηλεκτρονικά απόβλητα) – Ε.Δ.Ο.Ε (Οχήματα τέλους ζωής).

Έχοντας υπ’όψιν το Νομοθετικό πλαίσιο της χώρας το οποίο ουσιαστικά έχει αναθέσει την οργάνωση και τη διαχείριση της ανακύκλωσης για τα υλικά που αναφέραμε στα ανωτέρω εταιρικά σχήματα.  Προσδοκούσαμε την άμεση ανταπόκριση τους κατόπιν της πρότασης μας.

Αντί αυτού και αφού διοργανώθηκαν 2 ημερίδες από τη ΤΑ το 2006 (Απρίλιος – Νοέμβριος) με προσκεκλημένα και τα εν λόγω Σ.Ε.Δ.Α, τα οποία ανταποκρίθηκαν μερικώς στη πρόκληση των ημερίδων, μέχρι και σήμερα έχουμε σοβαρά προβλήματα στην ουσιαστική συνεργασία με τα Σ.Ε.Δ.Α, καθιστώντας ουσιαστικά την όλη προσπάθεια της Τ.Α ανεφάρμοστη.

Πιστεύοντας ότι θα συμβάλλουμε στη διεξαγωγή σωστών συμπερασμάτων στη σημερινή ημερίδα, θα ήθελα να παραθέσω συνοπτικά τη σημερινή κατάσταση.

Η προσπάθεια συνεργασίας με την Ε.Ε.Α.Α δεν έχει ακόμα αποδώσει τα αναμενόμενα.  Μετά από προτάσεις – επιστολές 2,5 χρόνων χρειάστηκε η προσφυγή μας στο Γ.Ε.Δ.Σ.Α.Π του ΥΠΕΧΩΔΕ για να υπάρξει έγγραφη απάντηση, η οποία όμως δεν λαμβάνει υπ’όψιν τις ιδιαιτερότητες της νησιωτικής Ελλάδας προτείνοντας ουσιαστικά τη μετατροπή του Δήμου σε έμπορο ανακυκλώσιμων υλικών καλυπτόμενοι πίσω από το Νομοθετικό πλαίσιο που αναφέραμε νωρίτερα.  Πιο συγκεκριμένα προτείνεται από τους Δήμους η παροχή εξοπλισμού κάδοι, όχημα κ.λ.π, η οικονομική συμβολή στο λειτουργικό κόστος καλύπτοντας έστω μέρος αυτού, οι Δήμοι να χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.Α.Α ανά τόνο υλικών που πιστοποιημένα παραδίδεται από τους Δήμους στην Ε.Ε.Α.Α προς αξιοποίηση στην αγορά των δευτερογενών υλικών.  Επίσης η Ε.Ε.Α.Α πρέπει για λειτουργικούς λόγους να καλύψει και το κόστος μεταφοράς, ακτοπλοϊκά ναύλα, κ.λ.π.

Και αντιπροτείνεται από την Ε.Ε.Α.Α ¨Για την συμβολή στο λειτουργικό κόστος θα πρέπει να αλλάξει από το ΥΠΕΧΩΔΕ ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος.

Για τον τρόπο συνεργασίας Ε.Ε.Α.Α- ΔΗΜΩΝ ΙΚΑΡΙΑΣ προτείνονται  τα εξής σενάρια Α) Οι ΟΤΑ του νησιού θα εκτελούν τη συλλογή και τη μεταφορά μόνοι τους και η Ε.Ε.Α.Α θα τους επιδοτεί με βάση τα τιμολόγια ανά τόνο.

Β) Οι ΟΤΑ του νησιού θα εκτελούν τη συλλογή και τη μεταφορά των αποβλήτων συσκευασίας στο χώρο μεταφόρτωσης με εξοπλισμό συλλογής (κάδοι, όχημα) που θα παραχωρήσει το Σύστημα, οπότε το Σύστημα θα αναλάβει το κόστος της περαιτέρω θαλάσσιας μεταφοράς τους¨.

Με αυτά τα σενάρια όμως η δραστηριότητα της ανακύκλωσης στην Ικαρία θα εκτινάξει το λειτουργικό κόστος των υπηρεσιών καθαριότητας που ήδη έχουν προβλήματα (παρουσιάζεται παθητικό στους 2 από τους 3 Δήμους) οδηγώντας τους Δήμους στην αναπροσαρμογή των σχετικών τελών σε σημαντικό ποσοστό απαγορευτικό για αρκετά νοικοκυριά.

Εν ολίγης καλείται η Τ.Α να υποχρεώσει τους πολίτες να πληρώσουν για μια δράση για την οποία έχουν ήδη πληρώσει- μέσω των αγορών από τις εταιρίες προϊόντων που χρηματοδοτούν την Ε.Ε.Α.Α- γιατί το συγκεκριμένο Σ.Ε.Δ.Α δε δέχεται να επεκτείνει τη δραστηριότητα του σε περιοχές της χώρας με αυξημένο κόστος.

Με αυτό το τρόπο συνεργασίας καθίσταται ουσιαστικά ανεφάρμοστη για αρκετούς Δήμους της Περιφέρειας, η πρόσφατη κυβερνητική εξαγγελία (28/05/2008, δηλώσεις Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ περί οικονομικών κινήτρων στους Δήμους μέσω του Συστήματος) με τους όρους που θα θέτει το σύστημα.  Συνεπώς επιβάλλεται το Γ.Ε.Δ.Σ.Α.Π να λάβει υπ’όψιν αυτή τη παράμετρο και να δώσει σχετικές κατευθύνσεις στο σύστημα.

Συνεχίζοντας την αναφορά στην προσπάθεια συνεργασίας με τα Σ.Ε.Δ.Α να αναφερθώ στην ¨Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε¨ στην οποία επίσης απευθυνθήκαμε από το 2006.  Η ¨Ανακύκλωση Συσκευών¨ ήταν το μόνο σύστημα που ανταποκρίθηκε άμεσα σε επίπεδο συνεννόησης και συμβασιοποίησης με τους Ο.Τ.Α του νησιού, ωστόσο μέχρι σήμερα λόγω καθυστέρησης στην υλοποίηση των συμβατικών όρων (εξοπλισμός – κοντέϊνερ) δεν κατέστη εφικτό να απομακρυνθεί από το νησί μεγάλος όγκος ηλεκτρονικών αποβλήτων.  Εκτιμούμε ωστόσο ότι εντός του έτους θα υπάρχουν θετικά αποτελέσματα κυρίως λόγω της διάθεσης συνεργασίας και των δυο πλευρών, κάτι που δυστυχώς δε συμβαίνει με την Ε.Ε.Α.Α.

Σοβαρό πρόβλημα συνεργασίας παρουσιάζεται με το Σ.Ε.Δ.Α ¨Ecoelastika¨ η στάση του εν λόγω συστήματος είναι αχαρακτήριστη, αν και ανταποκρίθηκε στις 2 ημερίδες της Τ.Α το 2006 έκτοτε συμπεριφέρεται με απαξιωτικό τρόπο έναντι των ΟΤΑ.  Δηλαδή από τον Ιανουάριο του 2008 υπάρχει επίσημη πρόταση από το Δήμο Αγίου Κηρύκου κατόπιν υπόδειξης του ίδιου του συστήματος μετά από τηλεφωνική συνεννόηση. Έκτοτε δεν απαντήθηκε ποτέ το αίτημα της Τ.Α καθώς και τα δεκάδες τηλεφωνήματα. Το αποτέλεσμα, παραμένουν σωρευμένα στο Δήμο Αγίου Κηρύκου περίπου 1.000 ελαστικά λόγω της άρνησης της ¨Ecoelastika¨ να επεκτείνει της δραστηριότητες της στο Δήμο.

Τέλος ενημερωτικά υπάρχει μια σοβαρή δραστηριότητα από το Σύστημα ¨ΕΛ.ΤΕ.ΠΕ¨ με 25 περίπου σημεία συλλογής στο νησί, που αφορούν την απομάκρυνση χρησιμοποιημένων λιπαντικών, καθώς και το σύστημα ¨Α.Φ.Η.Σ¨ με την υποστήριξη της Τοπικής Κοινωνίας που αποθέτει στους σχετικούς κάδους αρκετές μπαταρίες. …..προτάσεις τις οποίες η Τ.Α της Ικαρίας έχει κατά καιρούς θέσει υπ’όψιν της πολιτείας.

   1. Αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου στη κατεύθυνση δημιουργίας ενός εθνικού οργανισμού, που θα έχει την ευθύνη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της ανακύκλωσης σε εθνικό επίπεδο.  Διασφαλίζοντας το δημόσιο συμφέρον από το ιδιωτικό κεφάλαιο.
   2. Διασφάλιση με ευθύνη και δαπάνες του Ελληνικού Δημοσίου δια των συναρμοδίων Υπουργείων.

      Των απαιτούμενων πόρων για την εκτέλεση των υποδομών που προβλέπονται τόσο για την εφαρμογή δραστηριοτήτων ανακύκλωσης όσο και τη δημιουργία Ο.Σ.Δ.Α.

   3. Ουσιαστικός έλεγχος από τις υπηρεσίες των Υπουργείων (που αδειοδότησαν τα Σ.Ε.Δ.Α) της εφαρμογής των υποχρεώσεων που απορρέουν από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για τα Σ.Ε.Δ.Α σε ότι αφορά την επέκταση των δράσεων σε όλη την επικράτεια. …..

…….. Οι λόγοι για τους οποίους πιστεύουμε ως Τ.Α Ικαρίας ότι πρέπει να επανακαθοριστεί σε εθνικό επίπεδο ο σχεδιασμός προγραμμάτων και δράσεων ανακύκλωσης.

   1. Επιβάλλεται να διασφαλιστεί η επέκταση της σε όλη τη χώρα, αυτό με τον υπάρχον σχεδιασμό δε γίνεται.
   2. Επιβάλλεται να διασφαλιστεί η ανάπτυξη αυτής της υπηρεσίας από τους ΟΤΑ χωρίς επιπλέον επιβάρυνση των δημοτών.
   3. Επιβάλλεται να απολαμβάνουν οι κάτοικοι της Ικαρίας και της κάθε Ικαρίας, τις σύγχρονες μορφές διαχείρισης απορριμμάτων όπως οι πολίτες περιοχών με μεγαλύτερη πληθυσμιακή συγκέντρωση.  Αφού ούτως ή άλλως έχουν πληρώσει για αυτό.
   4. Επιβάλλεται να αξιολογήσουμε τις δράσεις ανακύκλωσης ως κοινωνικό αγαθό και ως δημόσια υπηρεσία που οφείλει το κράτος και οι ΟΤΑ να παρέχουν στον Ελληνικό λαό, αποσυνδέοντας το από τη λογική της ανταποδοτικότητας.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                                                

                                                  ΠΙΝΑΚΑΣ 1   

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ Χ.Α.Δ.Α

   1. Νερά : προσβάλλονται τόσο τα επιφανειακά όσο και τα υπόγεια από τα στραγγίσματα.
   2. αέρας : προσβάλλεται λόγω του καπνού, πλούσιου σε τοξικούς ρύπους.
   3. πράσινο : κίνδυνος λόγω της συνεχούς απειλής πυρκαγιάς.
   4. τοπίο : πέρα από τα προηγούμενα και λόγω της άμεσης οπτικής υποβάθμισης.
   5. τοπική ανάπτυξη : η περιοχή πλήττεται καίρια από τις παραπάνω επιπτώσεις σε όλους τους τομείς (τουρισμός – φυσικό κεφάλαιο – γεωργία – κτηνοτροφία – αλιεία).

 
 
 
 
 
 
 
 

                                              ΠΙΝΑΚΑΣ 2

ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ

   1. Εκπομπές ιδιαίτερα επικίνδυνων αερίων ρύπων (διοξίνες, βαρέα μέταλλα).
   2. Παραγωγή ειδικών και επικίνδυνων στέρεων αποβλήτων.
   3. Αυξημένη συμβολή στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.
   4. Απαίτηση για ΧΥΤΑ επικίνδυνων αποβλήτων.
   5. Αντικίνητρο το στόχο μείωσης παραγόμενων απορριμμάτων.
   6. Αντικίνητρο στην ανακύκλωση χαρτιού – πλαστικού – ξύλου.
   7. Εξαιρετικά υψηλό κόστος κατασκευής και λειτουργίας.
   8. Ακατάλληλη τεχνικά μέθοδος για απορρίμματα υψηλής υγρασίας και μεγάλης εποχικής διακύμανσης, όπως είναι τα απορρίμματα της χώρας μας.
   9. Πλήρης εξάρτηση από την κατασκευάστρια εταιρεία για τη λειτουργία της μονάδας (ευθεία ιδιωτικοποίηση).