«Μέχρι και πριν από μερικούς μήνες ζούσα σε ένα διαμέρισμα, στη Μαδρίτη, εργαζόμουν σε ένα τμήμα στο Πανεπιστήμιο, χρησιμοποιούσα υπολογιστή, κινητό, συμμετείχα σε τηλεδιασκέψεις. Τα άφησα όλα πίσω μου. Τώρα ζω στο νησί Λέβιθα, κοντά στην Ικαρία, χωρίς ρεύμα, με ελάχιστο φαγητό και πόσιμο νερό. Και όμως, είναι πολύ καλύτερα».

Υποβρύχια λήψη μελών της ερευνητικής ομάδας λίγο έξω από το λιμάνι των Φούρνων (αριστερά). Οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν «χιλιόμετρα» κινηματογραφικού φιλμ για να καταγράψουν τις καταδύσεις τους. Επτά μέλη της ερευνητικής ομάδας λίγο προτού καταδυθούν στον βυθό (δεξιά)

H Νταλίλα Λοπέζ-Λοπέζ είναι περιβαλλοντολόγος. Μαζί με άλλους 18 επιστήμονες, καθηγητές και ερευνητές Πανεπιστημίων από όλη την Ευρώπη αποφάσισαν για τους επόμενους έξι ώς οκτώ μήνες να γίνουν οι σύγχρονοι... Κουστό του Αιγαίου. Θα αποτελέσουν την ερευνητική ομάδα του «Αρχιπελάγους», μιας μη κυβερνητικής περιβαλλοντικής οργάνωσης που στόχο έχει να μελετήσει τον βιολογικό πλούτο των ελληνικών θαλασσών.

Θα γνωρίσουν φυτά και ζώα, θα κινηματογραφήσουν άγνωστα υποθαλάσσια τοπία, θα συλλέξουν πληροφορίες, θα καταγράψουν στοιχεία στην περιοχή που περικλείεται από τα νησιά Ικαρία, Φούρνοι, Σάμος, Πάτμος, Αρκιοί, Λειψοί, Αγαθονήσι, Φαρμακονήσι, Λέβιθα και τις γύρω βραχονησίδες. «Όταν το καράβι πλησίαζε το λιμάνι της Ικαρίας και ήξερα ότι θα μείνω εδώ για καιρό, μακριά από το σπίτι μου και τους δικούς μου, μελαγχόλησα. Έπιασα τον εαυτό μου να αναρωτιέται "τι κάνω τώρα εδώ;". Όταν όμως πέρασαν οι πρώτες ημέρες είπα "ναι, πήρα τη σωστή απόφαση"», λέει ο κ. Ρικ Μίμπεν, ιχθυολόγος από την Ολλανδία, μέλος και αυτός της ομάδας.

Οι 19 επιστήμονες έχουν ήδη στελεχώσει το ερευνητικό σκάφος «Πηνελόπη», ένα σιδερένιο δικάταρτο ιστιοφόρο μήκους 16 και πλάτους 5 μέτρων. «Είναι σκάφος παραδοσιακό, φτιαγμένο με βάση τα σχέδια φημισμένου ιστιοφόρου του 1811. Το σκάφος είναι κατάλληλο για να ταξιδεύει στις ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες του Αιγαίου Πελάγους και να προσεγγίζει δυσπρόσιτες περιοχές», λέει στα «NEA» η κ. Αναστασία Μήλλιου, υδροβιολόγος και υπεύθυνη της επιστημονικής έρευνας.

Για πρώτη φορά

«¶φησα τη ζωή της Μαδρίτης πίσω μου», λέει η περιβαλλοντολόγος Νταλίλα Λοπέζ-Λοπέζ (εδώ συμμετέχει σε ιχθυολογική έρευνα)

«Θα πραγματοποιήσουμε, πρώτη φορά, μια υποθαλάσσια βιολογική χαρτογράφηση των οικοσυστημάτων της παράκτιας ζώνης, στην περιοχή των νησιών που μελετάμε», συμπληρώνει η κ. Μήλλιου. «Σε επιλεγμένες θαλάσσιες περιοχές που είναι ιδιαίτερης βιολογικής σημασίας θα υλοποιηθεί και ειδική περιβαλλοντική μελέτη, με στόχο την προστασία τους». Το επιστημονικό πρόγραμμα υλοποιείται σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Essex της Αγγλίας.

Αντίξοες συνθήκες

H παρατήρηση των πουλιών στις βραχονησίδες είναι μια από τις δραστηριότητες της ερευνητικής ομάδας

«Δεκάδες μικροί και μεγαλύτεροι κόλποι στην περιοχή που μελετάμε προστατεύονται λόγω της μορφολογίας τους από τα έντονα καιρικά φαινόμενα. Αυτό έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ιδιαίτερα ποικίλων παράκτιων οικοτόπων», επισημαίνει ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, επικεφαλής της ομάδας, ερευνητής Θαλάσσιας Βιολογίας. Ο ίδιος εγκατέλειψε τα καράβια - ήταν καπετάνιος - και αφοσιώθηκε στην ερευνητική δραστηριότητα του «Αρχιπελάγους». «H έρευνα γίνεται υπό αντίξοες συνθήκες. Για ώρες, ίσως και για ημέρες θα είμαστε απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Όμως αξίζει τον κόπο».

«Είναι στοίχημα η συμβίωση με άλλους 18 ανθρώπους, από τόσο διαφορετικά μέρη μεταξύ τους», επισημαίνει η κ. Νίνα Αϊκσίνεν, ερευνήτρια από τη Φινλανδία. «Υπήρξαν μέχρι τώρα - λίγες - στιγμές που η τόσο στενή συμβίωση μού δημιούργησε προβλήματα. Δυσανασχέτησα με έναν ή δύο συναδέλφους, δεν μπορούσα να συνεργαστώ ή να ζήσω μαζί τους. Όμως ξεπεράστηκε το πρόβλημα. Συνήθως αυτοί που είναι... προβληματικοί αποχωρούν μόνοι τους. Τους αποβάλλει η ομάδα», υπογραμμίζει η κ. Μήλλιου.

Εθελοντική εργασία

H Κάσια Ροσλόνσκα, ερευνήτρια χλωρίδας, από την Πολωνία, δίνει μιαν άλλη διάσταση στο εγχείρημα της ομάδας του «Αρχιπελάγους». «H ομάδα μας είναι η... Ευρωπαϊκή Ένωση στην πράξη. Επιστήμονες από την Ισπανία και την Πορτογαλία ώς τη Φιλανδία και τη Σουηδία, και από την Πολωνία και τη Γερμανία ώς τη Μεγάλη Βρετανία και την Ελλάδα εργάζονται για ένα επιστημονικό πρόγραμμα στη χώρα σας. Ευτυχώς που υπάρχει η αγγλική γλώσσα και έτσι μπορούμε τουλάχιστον να συνεννοούμαστε», συμπληρώνει. Οι επιστήμονες εργάζονται εθελοντικά, χωρίς να αμείβονται για την προσπάθειά τους.